DGS İLE İLGİLİ HEDEFLER / GENEL FAYDALARI
Öğrenme sistemini aktif bir şekilde çalıştırıp ders başarısını artırır.
Dikkat becerilerinde artış olur, ders ve akademik alandaki dikkat hataları azalır.
Çalışmaya ve öğrenmeye karşı istek artar, okuldaki performansı yükselir.
Görsel alana girenleri fark eder ve ayırt eder, masa başı ders çalışmalarındaki başarısı artar.
El göz koordinasyonu artar, performans ödevlerinde üretkenliği artırır.
İnce motor becerilerinde artış olur, el becerileri gelişir.
Dinleme becerisi artar, işitsel algısında kuvvetlenme olur.
Planlama ve sıralama becerilerinde artış olur, karşısına çıkan problemlerde fayda sağlar.
Okuma ve okuduğunu anlamaya fayda eder.
Zihinsel enerjinin bir konuya odaklanmasına yarar.
Düşünme becerilerini destekler, yorumlama becerisini geliştirir.
Esnek düşünebilmeye yardımcı olur. Kısa süreli bellek, uzun süreli bellek gelişimine fayda sağlar.
Farklı bakış açıları ile problem çözmeye yarar sağlar.
Aritmetik becerisine katkı sağlar.
Soyutlama becerisine fayda sağlar.
Sözel becerilerini artırır.
Unutkanlığı azaltır. Kavrama süratini geliştirir.
Farklı açılardan öğrenme becerisini destekler.
PSİKOLOJİK FAYDALARI
Sürükleyicidir, başarılı olma duygusunu pekiştirir. Kendine güveni özellikle akademik özgüveni artırır.
Okulu ve çalışma sevgisini artırır.
Kağıt, kalem ders ve öğrenme olumlu hale gelir.
Boş zamanlarını değerlendirir.
TV ve görsel araçların yol açtığı problemlerin azalmasına yardımcıdır.
Duygu ve öfke kontrolü artar.
ÖNSÖZ
Dikkat, ilginin bir konuya odaklanmasıdır. Algı ise, dikkatin beyindeki sürecidir. Dikkat ve öğrenme, insan için olmazsa olmaz karakteristiklerdendir. Dikkatini kullanamayan, odaklanma problemi yaşayan, dikkatini devam ettirmekte zorluk çeken kişiler, hayatta her alanda zorluk çekmektedirler. Özellikle ders ve akademik konularda bu zorluk daha da artmaktadır. Hayatın ilk yıllarından beri dikkat konusunda zorluk yaşayan çocuklar, öğrenme konusunda daha dezavantajlı konuma girmektedir. Çocuğun bir şeyi öğrenmesi için, ona ilgisini toplaması ve beyne o bilginin ulaşması gerekir. Öğrenmenin dört temel basamağından ilki olan input (giriş), dikkat eksikliği olan kişilerde yeterince çalışmaz. Yani; kişi, öğrenme için bilgiyi zihnine aktaramaz. Bu durumda öğrenme, daha verimsiz hale gelir. Hele hele yoğun dikkat gerektiren okuma, yazma, ders çalışma ve dinleme gibi çalışmalarda dikkat eksikliği kişiyi olumsuz etkiler. Dikkatini veremedikçe öğrenemez, öğrenemedikçe zihinsel faaliyetlerden uzaklaşabilir.
Dikkat sistemi kullanıldıkça gelişir. Dikkat ve odaklanmayı sürdüren kişilerde, beyindeki görsel ve işitsel algı merkezleri daha iyi çalışır. Algılaması iyi olan çocukların ise öğrenme süreçleri daha iyi hale gelir. Dikkat görsel algının olumsuz olmasından kötü yönde etkilenir.
Dikkat eksikliğinin sebepleri tam olarak bilinmemektedir. Yapılan çalışmalarda beyinde frontal korteks bölgesindeki fonksiyonların yetersizliği, beyindeki nörotransmiter sistemindeki sorunlar, gelişimsel olarak yaşanan etkilenmeler dikkat eksikliğine yol açabilir. Dikkat eksikliğinin fiziksel ve ruhsal sıkıntılarla da oluştuğunu biliyoruz. Dikkat eksikliğinin en sık karşılaşılan türü; dikkat eksikliği - hiperaktivite bozukluğudur.
Dikkat eksikliği yaşayan çocuklarda işlevsellik kaybı dediğimiz sorun varsa; yani çocuk evde, okulda, sokakta dikkat problemlerinden dolayı sorunlar yaşıyorsa, hemen tedavi edilmesi gerekir. Dikkat eksikliğinde çocuk ve genç psikiyatrisi uzmanları ile yapılan görüşmeler sonucunda durum netleştirilerek, tedaviye başlanır. Dikkat eksikliğinde tedavinin yanısıra, dikkati artıran egzersizlerle de destek olunabilir.
Dikkati Güçlendirme Seti ve hedeflerimiz:
Kitapta; görsel dikkatini odaklama, dikkatini devam ettirme, benzerlikleri fark etme, ayrıntıları fark etme, eşleştirme, planlama, organize olma, işitsel hafıza, görsel hafıza, el göz koordinasyonu, ince motor becerilerin desteklenmesi, görme alanının aktif kullanılması, genel bilginin artırılması gibi amaçlar vardır.
Bu yaş grubu, kitapta karşısına çıkan her safhayı rahatlıkla yapamayabilir. Çocuğun sayfa karşısına çıktığında; işlem mekanizmasını, problem çözme tekniğini öğrenmesini, görsel dikkatini kullanmasını, yapamadıklarını yardım ile yapıp becerilerini artırmasını, ileriki hayatta gerekli olacak temel kavramları öğrenmesini,matematik, işlem becerileri için alt yapı oluşmasını hedeflemekteyiz. Kitapta görülen semboller, harflere ve rakamlara benzeyebilir. Bu yaştaki çocuklara okuma yazma öğretmekten ziyade, ileride kullanacağı sembolik öğrenme becerilerine ön katkı yapılması ve çocuğun öğrenme ve algılama sürecini hızlandırmak için alt yapı oluşturulması hedeflenmiştir. Çocuk yapamadığında uygun ses tonu ve yaklaşım ile incitmeden öğretilmeli, çocuğun öğrenme düzeyi desteklenmelidir.
Okula hazırlık yılları olan 4-6 yaş arası çocuklarda dikkat ve öğrenme ile ilgili temeller atılmazsa, ders ve öğrenme süreçlerdinde zorluk oluşur. Çocuk, zamanından önce bazı şeyleri kendi kapasitesi ile öğrenebilir. Ancak zamanında öğrenmesi gereken şeylerde zorlanmadan baskı yapmadan, öğrenmeden soğutulmadan öğretilmeye çalışılmalıdır. Çalışma süreleri, sıkıcı olmadan 5 - 10 dakikalık dilimler halinde olmalıdır. Çocuğu zorlamak, yapamadığında eleştirmek ve incitmek, onu sıkıntıya sokabilir. Ödül, pozitif mesaj verilmesi, önce yapabildiklerinin ön plana çıkartılması ve ”aferin, akıllı çocuk” gibi kelimelerle desteklenmesi gerekir. Unutmayınız, çocuğun ilk öğretmeni anne - babadır.
Doç. Dr. Osman ABALI
Çocuk ve Genç Psikiyatristi
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
İstanbul 2012
[email protected]
KİTAP UYGULAMA TALİMATLARI
1. Dikkati güçlendiren egzersizler çocuğun yaşına uygun olarak hazırlanmıştır.
2. Yaşına uygun egzersizlerden çok hata yapan çocuklar bir alt yaş grubu olan kitapları çalıştıktan sonra kendi yaşlarına uygun kitapları çalışmaya devam edebilirler.
3. Çalışmaların her birinin üzerinde talimatlar ve yönergeler bulunmaktadır.
4. Çocuğun kendi başına yapması ve sonrasında, cevap anahtarında birlikte kontrol edilmesi mümkündür. İsterlerse anne baba veya eğitimcilerle birlikte de çözebilirler. Önemli olan yoğunlaşma ve çözümle sonuca gitmektir.
5. Çalışma süresinde sınır bulunmamaktadır. Çocuklar istedikleri kadar egzersiz yapabilirler. Mümkünse her bir sayfadaki egzersiz çözülmeli, sayfa atlaması yapılmamalıdır.
6. Her bir sayfa için çözme süresi değişmektedir. Ortalama 2-5 dakikalık süre her bir sayfa için yeterli kabul edilebilir. Bazı egzersizler bu süreyi aşabilir bazıları daha kısa sürede yapılabilir. Bu sebeple çocuğa serbest zaman verilmesi daha iyi olacaktır.
Yani cocuk istediği kadar sayfaya yoğunlaşabilir. Eğer yapamıyorsa sonuç gösterilerek sorunun cevabından öğrenmesi sağlanmalıdır.
7. Mümkünse her gün çalışmalar yapılmalıdır. Bu yapılamazsa çok uzun ara vermeden egzersizlere devam edilmesi daha faydalıdır. Ancak uzun bir zamana yayılsa bile kitabın bitirilmesi ana hedef olmalıdır.
8. Çocuğun günlük calışma süresi 10 dakikadan 60 dakikaya kadar çıkabilir. Zaman kısıtlaması yoktur. Günün herhangi bir saatinde yapılabilir.
9. Eğer çocuk kendi yaşının kitaplarını bitirmişse bir üst yaş grubuna gecerek çalışmalara devam edebilir. Bu durum çocuğun dikkat seviyesinin yüksek olduğunu gösterir.
10. Çocuklar hata yaptığında uygun bir iletişim dili ile doğrusu gösterilmelidir.
11. Derslerden kalan zamanlarda bu çalışmalar rahatlıkla yapılabilir.
12. Çocuğun çok hata yaptığı egzersizler farklı şekillerde tekrarlanarak bu hatalar azaltılabilir.
13. Kitabın ilerleyen sayfalarında hata oranının azalması beklenir.
14. Dikkatin egzersizlerle güçlendirilmesi keyif, dinamizm ve motivasyon süreci ile desteklenmelidir.